مقدمه
تختهای پزشکی بخش حیاتی از امکانات یک مرکز درمانی مدرن هستند. این تخت‌ها به گونه‌های متفاوتی طراحی شده‌اند تا پاسخگوی نیازهای متنوع بیماران و کادر درمان باشند. با پیشرفت تکنولوژی، تختهای پزشکی نیز پیشرفت‌های زیادی کرده و امکانات و ویژگی‌های جدیدی به آن‌ها افزوده شده است.انواع تخت هایی که در حوزه پزشکی استفاده می‌شوند، متناسب با نیازهای مختلف بیماران و روندهای درمانی هستند.
در اینجا فهرستی از متداول‌ترین انواع آن‌ها را بیان می‌کنم:
انواع تخت پزشکی
تختهای بستری بیمارستان (Hospital Beds)
تختهای بستری بیمارستان معمولاً از چند بخش اصلی تشکیل شده‌اند:
- قاب و ساختار تخت
– قاب تختهای بستری معمولاً از فلز ساخته می‌شود که قدرت و استحکام لازم را فراهم می‌کند و به راحتی تحمل وزن بیماران را دارد.
– برخی از تختهای بستری دارای قابلیت تنظیم ارتفاع هستند تا به فرد مراقبت شونده امکان خوابیدن یا نشستن با ارتفاع مناسب فراهم شود.
- تشک و پد
– برای راحتی بیمار، تشک‌های نرم و با کیفیت مناسبی استفاده می‌شود تا فشار روی بدن فرد را کاهش دهد.
– برخی از تختهای بستری دارای پد‌های جابجا شونده همراه با قفل‌ها برای جلوگیری از لغزش بیمار در حین تغییر وضعیت تخت هستند.
- ریل‌ها و پارچه‌ها
– برای افزایش ایمنی، برخی از تختهای بستری دارای ریل‌های قابل جابجایی هستند که می‌توان آن‌ها را برای جلوگیری از افتادن بیمار فعال یا غیرفعال کرد.
– پارچه‌ها و تشک‌های ضدآب نیز برای جلوگیری از نفوذ مایعات بر روی تخت استفاده می‌شود.
- کنترل زاویه و ارتفاع
– بسیاری از تختهای بستری دارای سیستم کنترلی هستند که به مراقبین یا پرستاران امکان تنظیم زاویه پشتی تخت، ارتفاع کل تخت، و زاویه بخش پایینی تخت را می‌دهد.
- چرخ‌ها
– برخی از تختهای بستری دارای چرخ‌های قفل‌شونده هستند که به کاربران امکان جابجایی آسان تر تخت را می‌دهد و پس از قرار گرفتن تخت در موقعیت مورد نظر، قفل می‌شوند.
انواع تخت پزشکی
تختهای جراحی (Surgical Tables)
تختهای جراحی یکی از اهم و تخصصی‌ترین تجهیزات پزشکی در اتاق عمل هستند که برای انجام عمل‌های جراحی با دقت و کارایی بالا طراحی شده‌اند. ویژگی‌های تختهای جراحی عبارتند از:
ساختار محکم و قابل تنظیم
تختهای جراحی اغلب دارای ساختاری محکم و قابل تنظیم هستند که به جراح امکان مورد نظر قرار دادن بیمار را از منظر ارتفاع، زاویه و جهت فراهم می‌کند.
کنترل آسان
این تخت‌ها دارای کنترل‌های دقیق و آسان برای تعیین ارتفاع و زاویه مورد نیاز هستند تا جراح بتواند به راحتی و با دقت بیشتر انجام دهد.
گذار فلزی یکپارچه
سطوح تختهای جراحی اغلب از فلز یا موادی ساخته می‌شوند که به راحتی قابل شستشو و ضدعفونی هستند، بدین ترتیب جلوگیری از انتقال عفونت را فراهم می‌کنند.
پد‌های جابجایی
برخی از تختهای جراحی دارای پد‌های قابل جابجایی هستند تا در نواحی مختلف بدن بیمار استفاده شوند و این امر به جراح امکان دسترسی آسان‌تر به نواحی مورد نیاز را می‌دهد.
سیستم‌های امنیتی
بسیاری از تختهای جراحی دارای سیستم‌های امنیتی مانند قفل‌ها و محدودکننده‌های حرکتی هستند تا حین جراحی ایمنی بیشتری را فراهم کنند.
پشتی‌ها و پدال‌ها
برخی از این تخت‌ها دارای پشتی‌ها و پدال‌هایی برای کنترل مستقیم سیستم‌های مختلف مانند تنظیم ارتفاع و زاویه تخت هستند که جراح را قادر به کنترل دقیق‌تر و پیشرفته‌تر می‌کند.
انواع تخت پزشکی
تختهای مراقبت‌های ویژه (ICU Beds)
تختهای مراقبت‌های ویژه (ICU Beds) در بیمارستان‌ها به منظور ارائه‌ی بالاترین سطح راحتی و دسترسی به تجهیزات پزشکی برای بیماران در شرایط حساس طراحی شده‌اند. این تخت‌ها دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند که به نیازهای بیماران بدحال و تیم‌های مراقبت پزشکی پاسخ می‌گویند:
امکان تنظیم وضعیت بالا و پایین تخت
تختهای ICU باید بتوانند به صورت الکتریکی یا دستی تنظیم شوند تا ارتفاع کلی تخت و زوایای مختلف بخش‌های سر، پا و میانی بر اساس نیازها تغییر کند.
پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌های مانیتورینگ
مجهز به تهاتر برای اتصال آسان تجهیزات مانیتورینگ و ضروری مراقبت از بیمار مانند دستگاه‌های تنفس مصنوعی، بالابرها، پمپ‌های سرم و غیره.
متحرک بودن و چرخ‌های قفل‌شو
دارای چرخ‌هایی هستند که تخت را متحرک می‌سازند و این اجازه را به کارکنان مراقبت‌های بهداشتی می‌دهد تا تخت را در بین اتاق‌ها و قسمت‌های مختلف ICU به راحتی حرکت دهند.
سطوح ضد عفونی‌کننده
ساخته شده از موادی که به راحتی قابل شستشو و ضدعفونی کردن هستند تا خطر عفونت‌های بیمارستانی را به حداقل برسانند.
امکانات جانبی
تختهای ICU اغلب دارای قلاب‌ها برای کیسه خون یا سرم، جا برای نگهداری سیم‌ها و لوله‌های پزشکی، و ویژگی‌های دیگر برای آسان‌سازی ارائه‌ی مراقبت‌ها هستند.
سیستم‌های امنیتی و پشتیبانی
این تخت‌ها می‌توانند دارای سیستم‌های کنترل دما، قابلیت تعبیه دستگاه‌های ساپورت تنفسی و پشتیبانی از عملکرد زندگی بیماران باشند.
ریل‌های کناری قابل تنظیم و امن
ریل‌های کناری معمولا قابل بالا و پایین شدن هستند تا پرسنل راحت‌تر بتوانند به بیمار دسترسی پیدا کنند و همینطور برای جلوگیری از افتادن بیمار استفاده می‌شود.
سازگاری با تجهیزات پزشکی دیگر
قابلیت ادغام با دیگر سیستم‌ها و تجهیزات ICU مانند انواع دستگاه‌های تنفس مصنوعی و مانیتورهای حیاتی.
تختهای ICU به‌طور مخصوصی برای کمک به بهبود و حمایت از بیماران در شرایط بحرانی طراحی شده‌اند و باید قابلیت‌های متنوعی برای مواجهه با انواع سناریوهای پزشکی را داشته باشند.
تختهای زایمان(Delivery Beds)
تختهای زایمان در بیمارستان‌ها معمولاً با هدف فراهم کردن بیشترین میزان راحتی و امکانات برای زنان در حین زایمان طراحی شده‌اند. ویژگی‌ها و عملکردهای آن‌ها شامل موارد زیر است:
- چند منظوره بودن
– تختهای زایمان به گونه‌ای طراحی می‌شوند که امکان انجام مراحل مختلف زایمان مانند مراحل اولیه درد زایمان، مرحله‌ی فعال، و تولد نوزاد را فراهم می‌کنند.
- تنظیم‌پذیری
– این تخت‌ها دارای تنظیمات قابل تغییر برای ارتفاع، زاویه‌ی پشتی تخت، و بخش‌های پا هستند تا در طول مختلف‌ترین مراحل زایمان انعطاف‌پذیر باشند.
- پشتیبانی مناسب
– معمولاً دارای سطحی برای استراحت پا و فراهم کردن حمایت لازم هنگام فشارهای قوی در دوران زایمان هستند.
- سهولت در دسترسی پزشکی
– طراحی شده به گونه‌ای که پزشکان و ماماها بتوانند به راحتی از هر طرف به زنان زایمان‌کننده دسترسی داشته باشند و فرایند زایمان را به خوبی مدیریت کنند.
- امن و قابل شستشو
– سطوح تخت آسان شستشو و مقاوم در برابر آب هستند تا تمیزکاری و زدودن آلودگی‌ها راحت‌تر صورت گیرد.
- مناسب برای مراقبت‌های پس از زایمان
– طراحی تخت به گونه‌ای است که در پس زایمان نیز برای استراحت و مراقبت‌های اولیه از نوزاد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ویژگی‌های اضافی
– بعضی از تختهای زایمان ممکن است دارای ویژگی‌های اضافی مانند امکان اتصال دستگاه‌های پزشکی، چرخ‌های قفل‌شدنی برای جابجایی آسان، و ریل‌های کناری قابل تنظیم باشند.
در طراحی تختهای زایمان، امکان کنترل کامل و آسان توسط پرسنل پزشکی و ایجاد بیشترین حد راحتی و امنیت برای بیمار در نظر گرفته می‌شود. این مهم است که تجهیزات زایمان توانایی پاسخگویی به انواع شرایط زیستی و نیازهای فردی بیماران را داشته باشد.
تختهای معاینه (Examination Tables)
تختهای بررسی در بیمارستان‌ها یا تختهای معاینه، تجهیزات استاندارد در اتاق‌های معاینه و کلینیک‌ها هستند که برای انجام اقدامات پزشکی روزانه و معاینه‌ی بیماران طراحی شده‌اند. ویژگی‌های اصلی این تخت‌ها شامل موارد زیر است:
- ارگونومیک بودن
– تخت‌ها معمولاً طوری طراحی شده‌اند تا راحتی بیمار و دسترسی آسان پزشک یا پرستار به بیمار حین معاینه را فراهم کنند.
- ساختار قابل تنظیم
– بسیاری از تختهای بررسی دارای قابلیت‌های تنظیم زاویه برای پشت و پاها هستند تا از پوزیشن‌های مختلف برای معاینات و روش‌های پزشکی پشتیبانی کنند.
- پایه ثابت یا چرخدار
– برخی تخت‌ها دارای پایه‌های ثابت هستند در حالی که دیگران مجهز به چرخ‌ها برای انتقال راحت بین اتاق‌های مختلف هستند.
- راحتی و پاکیزگی
– آن‌ها اغلب دارای سطوح صاف و قابل پاک‌سازی هستند و می‌توان از کاغذ معاینه یک‌بار مصرف برای رعایت بهداشت استفاده کرد.
- سطح شکننده دار
– سطح بالای تخت ممکن است شکننده باشد تا بیمار بتواند به راحتی روی تخت بنشیند و پس از آن به حالت خوابیده درآید.
- حاشیه‌ها و محافظ‌ها
– برخی از تخت‌ها دارای حاشیه‌ها یا محافظ‌های کناری هستند تا از افتادن بیماران، خصوصاً کودکان یا بیمارانی که نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند، جلوگیری کنند.
- دسترسی به لوازم جانبی
– ممکن است دارای قلاب‌ها، کشوها یا محل‌های نگهداری برای تجهیزات پزشکی مانند سرم، فشارسنج و غیره باشند.
تختهای بررسی باید به گونه‌ای باشند که کاربری آسانی داشته و از بیمار در مقابل خطرات احتمالی محافظت کنند و در عین حال سهولت و ایمنی را برای پرسنل مراقبت‌های بهداشتی به هنگام اجرای معاینات و درمان‌ها فراهم آورند.
تختهای پژیاتریک (Pediatric Beds)
تختهای پزشکی کودکان یا تختهای پزیاتریک در بیمارستان‌ها برای پاسخگویی به نیازهای منحصربه‌فرد کودکان و نوجوانان در محیط‌های درمانی طراحی شده‌اند، و از ویژگی‌های خاصی برخوردارند که راحتی و امنیت را برای این رده‌ی سنی تضمین می‌کنند:
- اندازه مناسب
– تختهای پزیاتریک اغلب کوچک‌تر از تختهای استاندارد بزرگسالان هستند تا مناسب اندام کودکان باشند.
- رنگارنگ و دوست‌داشتنی
– این تخت‌ها معمولاً دارای رنگ‌ها،شکل‌ها و طرح‌هایی هستند که فضای دوستانه و غیرتهدیدآمیزی برای کودکان ایجاد کنند و به کاهش هراس از بیمارستان کمک کنند.
- ریل‌ها و محافظ‌های ایمنی
– تخت‌ها مجهز به ریل‌های جانبی بلند و محافظ‌هایی هستند که براحتی قفل و باز می‌شوند تا از سقوط کودکان در حین خواب یا بازی جلوگیری کنند.
- قابلیت تنظیم
– تختهای پزیاتریک باید به راحتی تنظیم‌پذیر و فرم‌پذیر باشند تا وضعیت‌های مختلف نشستن و خوابیدن را فراهم کنند، همچنین برای انجام روش‌های پزشکی یا معاینه به صورت ایمن و کارآمد.
- سطوح قابل شستشو
– با توجه به افزایش احتمال آلودگی و انتقال عفونت در میان کودکان، سطوح تختهای پزیاتریک باید آسان برای تمیز کردن و مقاوم در برابر میکروب‌ها باشند.
- امکانات سرگرمی
– برخی تخت‌ها ممکن است دارای ویژگی‌هایی مانند جا برای اسباب‌بازی‌ها یا تبلت‌هایی برای پخش برنامه‌های سرگرم‌کننده باشند تا کودکان را سرگرم کنند.
- سوراخ‌های انتگرال برای لوازم پزشکی
– این تخت‌ها ممکن است دارای سوراخ‌ها یا اتصالات مخصوص برای وصل کردن تجهیزات پزشکی مختلف مانند IV ستانده‌ها، مانیتورها و دیگر وسایل درمانی باشند.
- جزئیات امنیتی ویژه
– ویژگی‌هایی مانند قفل‌های کودک در کشوها و محفظه‌ها، چرخ‌هایی با قابلیت قفل شدن، و روکش‌هایی برای پیچ‌ها و گوشه‌ها تا از کودکان در برابر آسیب جلوگیری کنند.
تختهای پزیاتریک با تمرکز بر امنیت و راحتی کودکان، همچنین با ایجاد محیطی خوشایند و تسهیل دسترسی همراهان و پزشکان به بیمار طراحی می‌شوند.
تختهای سایکوتراپی (Psychiatric Beds):
تختهای مخصوص سایکوتراپی در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها، معمولاً تخت‌ها یا مبل‌های راحتی هستند که به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا محیطی آرام و حمایت‌کننده برای بیماران فراهم کنند که در جلسات درمانی شرکت می‌کنند. ویژگی‌های کلیدی این نوع تخت‌ها عبارت‌اند از:
- راحتی بالا
– این مبل‌ها یا تخت‌ها دارای کوشن‌ها و پدال‌های نرم هستند تا افراد بتوانند برای دوره‌های زمانی طولانی‌تر بدون احساس ناراحتی بنشینند یا دراز بکشند.
- طراحی زیبا و غیرتحریک‌آمیز
– از نظر ظاهری ساده و غیرتجملی بوده تا حواس بیماران پرت نشود و تمرکز آن‌ها بر روی فرآیند درمان حفظ شود.
- اندازه استاندارد
– این تخت‌ها معمولاً به اندازه‌ای است که فضای کافی برای استراحت یک فرد بزرگسال را فراهم می‌کند.
- پوشش مناسب
– پوسته و کاور به کار رفته در این تخت‌ها ساده و آرام‌بخش است و معمولاً به راحتی تمیز یا تعویض می‌شوند.
- ویژگی‌های اضافی
– برخی ممکن است دارای ویژگی‌های اضافی مانند تنظیمات مربوط به ارتفاع یا زاویه‌دهی سر و پایه تخت باشند تا سازگاری بیشتری با نیازهای فردی بیماران داشته باشند.
تختهای سایکوتراپی نباید شبیه تختهای بیمارستانی باشند تا بیماران احساس کنند در محیطی بسیار طبی و بالینی قرار ندارند. به همین دلیل از مبلمان مناسب استفاده می‌شود تا یک محیط راحت‌تر و خصوصی‌‌تر برای مکالمات درمانی ایجاد شود. این محیط باید زمینه‌ساز یک رابطه‌ی درمانی مثبت و سازنده باشد.
